برای آشنایی با هنر میناکاری میتوانید مقاله زیر را مطالعه کنید. 

میناکاری اصفهان :

آشنایی ۤبا صنایع دستی : در هر منطقه ای از ایران که سفر بکنیم که دارای قدمت تاریخی و زیبایی هایه گردشگری باشد حتما دارای سوغات و صنایع دستی هایه بخصوص خودش نیز میباشد که ما میتوانیم علاوه بر لذت بردن از زیبایی ها و جاهایه گردشگری اش از محصولات صنایع دستی  آن شهر که حاصل دسته مردان و زنان آن سرزمین است را با خودمان از آن شهر و دیار به یادگاری ببریم زیرا این محصولات علاوه بر زیبایی که دارد نشان فرهنگ و هنر آن دیار میباشد که بسیار ارزشمند خواهد بود .

اگر ایرانگردی داشته اید و به نقاط مختلف کشور مان ایران سفر کرده باشید با گذر از جاهایه دیدنی آن منطقه چشمتان به بازار های آن شهر و یا روستا که انواع محصولاته سنتی و خاصی را که مشخص است تولید دست و مختص به همانجا میباشد خورده است و این محصولات به خصوص و بسیار زیبا کاملا توسط دسته هنرمندان زن و مردی که در آن شهر و روستا زندگی میکنند ساخته شده است حتی ممکن است در گوشه ای از آن بازار هنرمندانی دیده شوند که در همانجا مشغول به تولید این محصولات میباشند . که این هنر را نسل به نسل یاد گرفته اند و ادامه داده اند حمایت ما از این محصولات علاوه بر زیبایی به خصوصی که این محصولات دارند و اغلب آنها هیچ وقت قدیمی نخواهند شد موجب زنده نگه داشتن این هنر میشود و باعث میشود عده زیادی به تولید این آثار مشغول شوند و این آثار را به سراسر دنیا عرضه کنند که هم سبب رونق اقتصادی و هم رشد و شکوفایی آن خواهد شد.

هنر هایه صنایع دستی ایرانی بسیار غنی و پرآوازه میباشد مانند محصولات پارچه بافی، سوزن دوزی ، میناکاری ، خاتمکاری و ده ها هنر دیگر که همه این هنر هایه صنایع دستی زیبایی هایه خودش را دارد که جلوه خاصی از فرهنگ و هنر کشورمان آمیخته است. محصولات صنایع دستی تا سالهایه سال ماندگار میباشند زیرا نقشی از فرهنگ با خودش به همراه دارد. امروزه میخاهیم یکی از هنر هایه سرزمینمان که در شهر زیبایه اصفهان میباشد خدمتتان معرفی کنیم.

آشنایی با میناکاری :

هنر زیبایه میناکاری از جمله هنر های محبوب و پرطرفدار کشورمان میباشد به دلیل آنکه آثار زیادی از دوران هایه گذشته تاریخ ایران در مورد محصولات میناکاری آن زمان بر جای نمانده است و به همین خاطر نمیتوان تاریخ صد در صد دقیقی از زمان آغاز تولید این محصولات در ایران داد . مثلا از دوران صفویه آثاری از میناکاری در دست نیست و فقط از دوران قاجاری تعداد محدودی آثار مانند یکسری سر قلیان و کوزه که با این هنر ساخته شده است یافت شده است .

در آن زمان یعنی دوران قاجاریه به خصوص در زمان ناصر الدین شاه که قلیان از تفریح های او بوده است قلیان های میناکاری شده وجود داشته است و علاوه بر آن در خانه های افراد بزرگ جامعه و همینطور اشراف اشیا و وسایل مینا وجود داشته است.اما آنطور که گفته میشود هنر زیبایه میناکاری دارایه قدمت ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد میباشد و این هنر برای زینت بخشی به زیورآلات و انواع ظروف مورد استفاده قرار میگیرد.

سابقه این هنر آنطور که طی این سالها مورد بررسی و تحقیق فراوان قرار گرفته است به دوران اشکانیان و ساسانیان میرسد . اما این هنر در شهر اصفهان که هم اکنون قطب اصلی این صنعت میباشد از زمان پهلوی آغاز شده است که از هنرمندان به نامی که در این سی سال گذشته باعث رونق این صنعت میناکاری اصفهان شده آقای شکرالله صنیع زاد میباشد که شاگردان بسیار توانمندی را هم تربیت کرد که به طور کلی سبب تحول و باز شدن دریچه هایه دیگری در این صنعت شد که اکنون تعداد زیادی استاد توانمند و کارگر مشغول تولید این محصولات در این شهر تاریخی و هنری میباشند.

مینا کاری اصفهان چیست :

مینا کاری اصفهان چیست ؟ میناکاری هنری به وجود آمده از آتش و خاک و رنگ است که قدمت آن به حدود 1500 سال پیش از میلاد می رسد و برای زینت دادن به زیور آلات و ظروف مختلف از آن استفاده می شود.امروزه این هنراغلب  بر روی مس انجام می‌شود ولی می‌توان بر روی طلا، نقره، سفال نیز آن را به عمل آورد .

بر اساس تحقیقاتی که محققان طی فعالیت هایه مختلف انجام داده اند این هنر زیبا ابتدا در کشورمان شکل گرفته است یا اگر شروع ساخت آن در ایران نبوده است رسیدن آن به این رشد و شکوفایی کاملا در کشورمان رخ داده است که به همین خاطر این هنر را متعلق به ایرانی ها میدانند که بعد ها در نقاط مختلف جهان راه پیدا کرده است . مینای اصیل حالت بسیار شفافی دارد و از ترکیب پیدا کردن اکسید ها فلزات و چندین گونه نمک به دست میآید. برای ساخت محصولات میناکاری  ، مینا باید در مجاورت با حرارت بالا یعنی هفت صد وپنجاه تا ۸۵۰ سانتی گراد قرار بگیرند تا رنگ هایش بر اساس مدت زمان و دما به خوبی شکل بگیرد و ساخته شود .

البته این نکته وجود دارد که این هنر صد در صد ایرانی نباشد یعنی ممکن است از کشور دیگری وارد ایران شده باشد اما آنچه مشخص و دقیق است این است که سیر تکامل این صنعت در ایران بوده است و کاملا در کشورمان به این رشد و شکوفایی رسیده است که به همین خاطر همه این هنر را متعلق به ایران میدانند.

همانگونه که گفتیم امروزه میناکاری اصفهان را بیشتر بر روی مس انجام میشود که محصولات فوق العاده وزیبایی به خصوص در شهر اصفهان ساخته و تولید میشود که ارزش خرید و انتخاب آن را دارد . با اینکه بیشتر این محصولات بر روی مس انجام میشود اما طلا و نقره نیز گزینه هایه خیلی خوبی برای ساخت محصولات میناکاری میباشد . جالب است که بدانید طلا تنها فلزی میباشد که با ذوب شدن مینا اکسید نمیشود به همین خاطر امکان این را دارد که همراه با جزئیات ساخته و تولید شود.

همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم شهر اصفهان کانون و مرکز تولید این محصولات میباشد این محصولات تولیدی اصفهان در تمام دنیا زبانزد میباشد زیرا در این شهر استادان برجسته و توانمندی مشغول تولید و فعالیت این آثار میباشند که محصولاتشان نتیجه سالها تلاش و فعالیت در این رشته میباشد. در ادامه به صورت کامل در مورد نحوه ساخت این محصولات توضیح خواهیم داد اما به طور خلاصه محصولات میناکاری اصفهان در ابتدا به شکل و اندازه مورد نظر باید در آورد و در مرحله بعد لعاب سفید رنگی را روی آن قرار دهیم .

لعاب دادن سطح آن سه تا چهار بار باید انجام دهیم و در هر بار شی را حدود 700 درجه به خوبی در کوره حرارت می دهند. تا رنگ لعابش را به خوبی ثابت کرد بعد از این مراحل نوبت رنگ آمیزی میباشد و بعد از آن باید مجدد داخله کوره برود در معرض حرارتی حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درجه قرار بگیرد تا رنگایش ثابت شود. در بخش محصولات ظروف مسی میناکاری نکاتی را در مورد میناکاری اصل و اصیل خدمتتان عرض کردیم .

مراحل تولید میناکاری به صورت کامل :

تولید یک محصول میناکاری مرغوب و زیبا کاره خیلی ساده ای نمیباشد چون باید مراحله مختلفی را کاملا درست و اصولی طی کن و هرچقدر این مراحل به خوبی درستی انجام شود محصول که بدست می آید محصول با کیفیت و مرغوبی خواهد بود :

اولین قدم در تولید این محصولات تهیه یک زیر ساخت درست میباشد که در این هنر به روش های خم کاری و چکش خواری صورت میگیرد.

قدم دوم این است که سطح کار باید از هرگونه آلودگی و ماده های زائدی به خوبی پاک شود انجام این کار بسیار مهم است چونکه هر گونه ماده اضافی حتی مثله اثر انگشت در سطح کار وجود داشته باشد این موضوع می تواند مانع چسبیدن لعاب به سطح فلز و در نتیجه ایجاد بریدگی و یا ترک خوردگی در سطح لعاب گردد برای انجام این پاکسازی روش هایه مختلفی وجود دارد که قبل از لعاب باید به خوبی انجام شود مانند : استفاده از نمک طعام و سرکه، استفاده از جوهر گوگرد (اسید سولفوریک) و درآخر استفاده از صابون، الیاف فلزی، سمباده و آب نمک

گام سومی که باید برداشته شود. این است که ضمن اینکه پودر لعاب به تنهایی به دلیل غیرمحلول بودن و وزن حجمی آن قابل استفاده نمیباشد و برای استفاده درست از آن باید از غلظت دهنده های گوناگون و طبیعی مثل لعاب به دانه و پودر لعاب (تواما) استفاده کرد.

در قدم چهارم پس از آنکه لعاب را به خوبی آماده کردم باید برویم به سراغ مرحله لعاب کاری که با دو روش میتوان این محله را انجام داد یکی به روش دستی و دیگری با روش اسپری می توان آن را انجام داد که روش دستی اقصادی تر است و از نظر بهداشت هم خیلی بهتر میباشد.

در مرحله پنجم میرسیم به انجام پخت لعاب که در شرایطی باید آن را برای پخت در کوره قرار داد که هیچ گونه گرد و غباری روی آن وجود نداشته باشد و اینکه کاملا خشک شده باشد. بعد از انجام این اتفاق به مدت ۲ الی ۳ دقیقه باید آن را در دمای ۹۰۰ درجه کوره قرار داد تا به خوبی پخت شود بعد از انجام این مدت در کوره میبایست آن را خارج کرد تا لعاب سرد و خنک شود و رنگش از حالت زرد سفید شود.

مرحله بعدی برای آماده سازی مرحله ششم میباشد که در این مرحله باید رنگ آن را آماده کنیم . باید برویم به سراغ رنگ های نسوز که برای اینکار خیلی مناسب تر میباشند و از پودر اکسید فلزات تشکیل شده اند مورد استفاده قرار خواهیم داد.

و اما میرسیم به مرحله هفتم که این مرحله موقع انجام طرح بر روی لعاب میباشد که هنرمند مینا ساز پس از آنکه طرح را بر روی کاغذ پیاده سازی کرد باید آن را خیلی حرفه ای سوزن دوزی و یا سمباده کاری کند.

خوب پس از انجام این مرحله میرسیم به مرحله هشتم که مرحله نقاشی میباشد که هنرمند نقاش باید شروع به نقاشی طرح کار و بعد از آن رنگ آمیزی کردنش بکند . در این مرحله هنرمند باید مواظب باشد که رنگ اضافه نکشد و اگر این اتفاق افتاد باید دقت داشت که قبل از پختن رنگ های اضافی برداشته شود. همانطور که قبلا نیز اشاره کرده بودیم برای ایجاد رنگ سفید بر روی آن در مواقع ضروری توسط شی نوک تیزی با دقت بر روی سطح آن ایجاد کرد تا رنگ سفید توسط حود لعاب نمایان شود.

همانطور که حدس زدید در مرحله نهم بعد از انجام نقاشی میرسیم به قرار دادن مجدد لعاب در کوره البته با دمای کمتر یعنی ۶۰۰ تا ۷۰۰ درجه همچنین برای رنگ های طلایی دمای ۴۵۰ درجه خیلی مناسب تر میباشد در این مرحله باید کاملا دقت داشت تا درجه حرارت از این مواردی که گفتیم کمتر یا بیشتر نباشد و همین طور مدت زمان نگهداری آن در کوره از زمان گفته شده کمتر یا بیشتر نباشد چون در غیر این صورت موجب آسیب رسانی به نقاشی اجام شده میشود.

حالا رسیدیم به مرحله آخر و اما در این مرحله باید توجه داشت که لعاب، پایه اشیا، لبه و دهانه اشیائی مانند گلدان و ظروف میناکاری گوناگون را به صورت کامل نمی پوشاند. که استاد کار برای رفع کردن این قضیه باید بیاید و با استفاده از زه های برنجی و یا نقره ای آن که به وسیله دستگاه نورد به صورت نوار در آمده شده است را در پهنای دو میلی متر از مخروط سوراخ داری به خوبی عبور داده تا به صورت ناودان درآید سپس به وسیله آن لبه اشیای مینایی را پوشانده و با لحیم نقه جوش می دهند . و به این صورت و با طی تمام این مراحل یک محصول خوب و عالی را روانه بازار کند.

در هنر میناکاری آثار متنوع و زیبایی خلق میشود که از جمله ی آن :

بشقاب، گلدان، کاسه و قدح، قاب های عکس، تابلوهای مینا و … که در آنها به زیبایی ترکیب میناکاری با هنرهای دیگر مانند طلاکاری، خاتم‌کاری، مینیاتور، جواهرسازی را شاهد هستیم .

درها، پنجره‌ها و ضریح‌ها در مکان‌های مذهبی به ویژه حرم امامان شیعی

اشیای تزیینی همچون جعبه‌های آرایش زنانه، جعبه‌های خاتم کاری و میناکاری، سرویس چایخوری و شربت خوری، قلیان، جعبه قرآن، زره، آیینه، قلمدان، کمربند، حباب های میناکاری شده، گلاب پاش، آلبوم عکس، انفیه دان، غلاف خنجر و …

زیور آلات همچون گوشواره، سینه ریز، گلوبند، انگشتر، مدال و …

نکاتی در مورد کیفیت مینا :

اولین نکته این است زیر ساخت یک محصول میناکاری باید به طور کامل یک نواخت و یک پارچه باشد و قسمت های زائد و اضافی در آن وجود نداشته باشد .  مسئله ی بعدی که باید دقت داشته باشید این است که سطح اتکای ظرف باید کاملا یک دست و یک نواخت باشد. سومین نکته ای که باید در ظرف میناکاری توجه داشته باشید این است که لعاب آن باید بدون هرگونه ترک ، بریدگی، پریدگی، حباب و پوست پوسته گی، حفره و یا زبری باشد. نکته بعدی که باید دقت داشت محصول مینا باید در همه سطوح کار یکسان و یکنواخت و دارای یک قطر باشد و از هرگونه برجستگی اضافی دور باشد . پنجمین نکته این است که مینای خریداری شده باید درخشنده باشد و به گونه ای باشد که دارایه سطحی شفاف ، براق و صیقلی باشد . که این موارد نشان دهنده ی یک محصولی میباشد که از رنگ مرغوب در آن استفاده شده است و با یک پخت مناسب در کوره قرار گرفته بوده است . ششمین نکته ای که نشان دهنده یک کاره فوق العاده است این میباشد که ضخامت رنگ در نقاشی و تزیین مینا یکنواخت بوده است . نکته هفتم رنگ های مصرفی در مرز طرح ها در همدیگر ادغام شده باشد. این نقوشی که بر سطح کار کشیده شده است باید اصالت ایرانی داشته باشد . رنگ گذاری و قلم گیری آن باید کاملا با دقت و ظرفت انجام شده باشد و مانند هر کالا و اثر هنری دیگری دارای کد، نام سازنده هنرمند، تاریخ و محل تولید باشد که سایت دیباج در هنگام تهویل همه این ها را در اختیارتان خواهیم گذاشت .

توجه : اگر هر کدام از این نکات در محصولات تولیدی ما رعایت نشده بود میتوانید کالا را برگردانید.

جمع بندی :

بنابراین در این مطلب با هنر زیبایه میناکاری آشنا شدیم که این هنر دارای قدمت ۵۰۰۰ ساله میباشد اما همانگونه که گفتیم آثا بجای مانده از آن برای هزار پنصد سال قبل از میلاد بوده است که هم اکنون قطب اصلی فروش این محصولات شهر اصفهان میباشد که خدمتتان گفتیم چه مینایی مرغوب و با کیفیت است که با مطالعه آن موارد به راحتی قابل تشخیص خواهد بود . همانگونه که متوجه شدیم محصولات زیبایه میناکاری تنها جنبه تزئینی ندارد و برای استفاده کاربردی از آن مثل پذیرایی کردن از مهمان ها از بهترین گزینه ها میباشد. و البته موارد تکمیلی دیگری راجع به نحوه ساخت و تولید این محصولات گفته شد که امیدواریم برای علاقه مندان به هنر میناکاری مفید بوده باشد و در آخر اگر سوالی داشتید یا قصد خرید از محصولات تولیدی دیباج داشته اید میتوانید با شماره پشتیبانی در تماس باشید.